 |
| Río San Lois en Toxosoutos |
 |
| Ponte medieval sobre o río Vilcoba |
 |
| pola beira do rio Vilacoba |
 |
Trátase dun edificio de dimensións máis reducidas que a de Fontán ou a de Soutorredondo (similar á de Fontán), pero non por eso menos interesante. Consta de dúas plantas. Na baixa, os vans son amplos e con forma de arco de medio punto, cubertos por uns soportais que probablemente sostiñan unha balconada na primeira planta, na cal as fiestras son rectangurales. Ó igual que a de Fontán, a auga chégalle a través dunha longa canle de pedra que recolle a auga río arriba. Está situada na beira do río Vilacoba, á altura da aldea de Cerquides, nun marabilloso entorno con bosque de ribeira de freixos, ameneiros, abeleiras, carballos e castiñeiros que fan que aínda hoxe en día manteña un encanto especial. É o exemplo máis significativo, fundada no 1863 como fábrica de papel polo ilustre matemático e xeógrafo Domingo Fontán. Esta estructura, que se uníu ao outrora importante industria do papel nos ríos Vilacoba e San Xusto, atópase na ribeira esquerda do ría Vilacoba á altura do lugar de O Castro, na parroquia de Lousame. É un edificio de planta rectangular con cuberta a dúas augas e con gran cantidade de fiestras dispostas de xeito rítmico, o que respondía a criterios funcionais: cumprían coa ventilación do interior para o secado do papel. Repítense dous niveis de catorce fiestras, tendo o corpo máis baixo catro aberturas máis grandes. A auga chegáballe a través dunha canle de pedra de lonxitude considerable e con moita capacidade, que recolle a auga río arriba e traspórtaa ata a fábrica. (Información facilitada polo Concello de Lousame) |
 |
| No río Vilacoba |
Ao final da ruta varios animáronse a un baño a pesar de que non estaba un día caluroso.
Queremos dar parabéns e grazas ao Concello de Lousame pola limpeza de maleza da ruta e a reparación dalgunha pasarela que se facía imprescindible para facer a ruta.
Boas, O domingo 20 de xullo o Club de Montaña do Barbanza
Vintedouspés organiza unha ruta polos ríos rios Vilacoba e San Lois (Lousame).
Iremos en coches particulares, so poden ir socios/as, os puntos de encontro
son:
En Boiro ás 8 Avda da
Constitución, diante da Casa da Cultura de Boiro
Ás 8.30 aparcamento
para ir a Toxosoutos, carretera que vai de Noia a Santiago (carretera vella,
non autovía) para empezar a andar.
A ruta é circular, ten bastante sombra, rematamos nunha zona
de rio con poza para bañarse, cando se organicen os coches deberase ter en
conta se o coche vai quedar un pouco máis para darse un baño ou se ao rematar
volve para o punto de inicio. Os que teñan intención de bañarse deberán levar
bañador e toalla.
Distancia a percorrer sobre 16 km.
Duración estimada 5 horas e media.
Dificultade media porque bastante do percorrido vai pola
beira dos rios, ten tramos que están esvaradizos, hai que ir con coidado e
levar calzado axeitado para andar polo monte. Aconsellamos levar algo para
picar e/ou comer
Para inscribirse deberás contestar a este correo indicando
nome, apelidos e lugar onde te incorporas antes das 20 horas do venres 18 de
xullo .
No caso de te inscribas o sábado 19 de xullo a partir das 17
horas deberás consultar o noso blog por se hai algún cambio de última hora.
Información da ruta facilitada polo concello de Lousame pero
nos non a faremos así, empezamos noutro sitio e a recortaremos algo:
O val deste río percorre o Concello de E a W dividindo as
parroquias de Vilacoba, Lesende e Lousame. Ó longo de todo este seu decorrer
cara o mar, ten unha gran diversidade tanto morfolóxica como paisaxística e
biolóxica, que pode contemplarse camiñando pola ruta de sendeirismo que hai
marcada e sinalizada nas súas ribeiras. Este percorrido continúa polas do seu
tributario o San Xusto, que percorre a parroquia do mesmo nome, despois de
nacer en terras de Fontefría.
No primeiro tramo da
ruta, pola beira esquerda do río, dende Brandia ata Soutorredondo, o Vilacoba
discorre manso e tranquilo polo medio dun frondoso bosque de ribeira que lle da
sombra ata chegar á piscifactoría de Soutorredondo.
En Brandia, no comezo
da ruta, na área recreativa que se habilitou coa restauración de dous muiños
preto das casas desta aldea, temos a poucos centos de metros as ruinas da
primeira fábrica de papel das catro coas que imos topar ó longo do noso
percorrido; esta fábrica foi trasladada nos anos setenta a Vidán, preto de
Santiago. O camiño neste tramo pódese facer algo lento polas dificultades do
terreo en algún anaco, aínda que hai pasarelas en sitios difíciles,
especialmente ó chegar á altura da aldea de A Albariza.
Ó alcanzá-la seguínte
aldea (O Castro) temos, a uns cen metros da beira esquerda, as aínda
impresionantes ruinas da maxestosa fábrica de papel de Fontán. Neste tramo, e
debido a que o río non salva desniveis importantes, o curso do mesmo chega a
formar algunha pequena praia fluvial como a que atopamos un pouco antes da
aldea de Cerquides, preto das ruinas da fábrica de papel da Galiñeira, a
terceira no noso camiño. Este traxecto é fácil de andar, e moi apropiado para
disfrutar do solitario e frondoso entorno polo que transcorre.
O cauce volta a
incidir sobre o terreo ó pasa-la Piscifactoría de Soutorredondo, especialmente
logo da subida, para visita-los petroglifos de Lesende (tallados na Idade do
Bronce, no segundo milenio antes de Cristo). Despois de retomar o camiño pola
beira dereita do río, á altura desta aldea hai uns afloramentos graníticos que
a auga foi erosionando dando lugar a unha serie de pozos ou piscinas (Pozo das
Vacas, Pozo Negro), moi frecuentadas por bañistas no verán. Nesta impresionante
paisaxe que forman os pozos coa vexetación de ribeira e a morfoloxía do terreo,
temos varios muiños pertencentes á aldea de Lesende, o da Fonte e o de
Calistro. Será salvando estes rápidos cando cheguemos á ponte medieval de A
Gaiteira, que comunicaba a aldea de Aguieira coa igrexa de Lesende, parroquia á
que pertence. A ruta continúa subindo pola ribeira dereita do río cara á ponte
de Vilacoba, atopando no medio o Pozo da Escaleira, tamén moi visitado no verán
polos mozos do contorno. O camiño volta a ser bastante doado unha vez deixadas
atrás a subida a Lesende e o tramo de pozos.
Ó chegar á ponte de
Vilacoba desviámonos cara ó monte Colou dende onde temos unhas excelentes
vistas da Ría de Noia-Muros. Dende alí baixamos cara á aldea de Toxosoutos para
comezar o percorrido polo río San Xusto. Dende esta aldea hai que baixar ata a
igrexa, onde se poden facer visitas ás dúas fervenzas que hai no río augas
arriba. Despois baixamos e cruzamos a ponte de madeira que hai detrás da Casa
Rectoral (convertida en albergue turístico) por unha pequena corredoira quen
nos conduce ó pombal propiedade do mosteiro. Partindo deste punto imos dar á
carballeira da beira do río por onde continuamos ata un camiño de monte que nos
leva a preto de Cabanetán, para baixar de novo á beira do mesmo e seguir o seu
curso pasando polo Pozo do Capitán (en Boña) no que hai unha impresionante
fervenza. O camiño continúa pola canle que leva a auga á fábrica de papel das
Maceiriñas e de alí atravesamos polo monte de Béxeres ata chegar de volta ó río
Vilacoba na ponte que hai en fronte da fábrica de Fontán.
